بررسي ا گاهي و عملكرد مصرفکنندگان در مورد برچسبهاي مواد غذايي

Transcript

1 بررسي ا گاهي و عملكرد مصرفکنندگان در مورد برچسبهاي مواد غذايي ١ ٢ ١ مصطفي ميرقطبي مرجان باژن زهره اميري ١. گروه علوم پايه انستيتو تحقيقات تغذيهاي و صنايع غذايي كشور دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي ٢. گروه علوم و صنايع غذايي انستيتو تحقيقات تغذيهاي و صنايع غذايي كشور دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي فصلنامه پايش سال يازدهم شماره چهارم مرداد شهريور ١٣٩١ صص ٥١٠-٥٠٥ تاريخ پذيرش مقاله: ۱۳۸۹/۱۰/۲۹ [نشر الكترونيك پيش از انتشار- ٦ خرداد ١٣٩١] چكيده اين مطالعه با هدف تعيين ا گاهي و عملكرد مصرفکنندگان در مورد برچسبهاي مواد غذايي در شهر تهران در سال ٨٨-١٣٨٧ انجام شده است. در اين بررسي توصيفي تحليلي مقطعي ٢١٢٣ نفر با روش نمونهگيري خوشهاي و بطور تصادفي از فروشگاههاي زنجيرهاي شهر تهران انتخاب شدند. براي هر يك از ا نها پرسشنامه مربوط به وضعيت دموگرافيكي و ميزان ا گاهي و عملكردشان در مورد برچسبهاي مواد غذايي تكميل شد. نتايج نشان داد كه محدوده سني افراد مورد مطالعه ٦٥-١٦ سال بوده و اكثريت ا نها در رده سني ٤٠-٢٠ سال قرار داشتند. حدود ٦٠ درصد افراد مورد بررسي زنان ٨٠ درصد ا نان متا هل و داراي مدرك ديپلم و بالاتر از ا ن بودند. درصد بالايي از مصرفكنندگان ( ٤٤/٢ درصد) در پايينترين دستهبندي امتياز ا گاهي در مورد اطلاعات درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي قرار داشتند. ٨٢/٨ درصد از نمونهها اظهار داشتند كه هنگام خريد برچسب مواد غذايي را ميخوانند. يافتهها حاكي از رضايتمندي حدود نيمي از مصرفكنندگان از خوانا بودن و مناسب بودن محل درج تاريخ توليد و انقضاء بستههاي مواد غذايي بود. اما بيشتر از نيمي از مصرفكنندگان به ناخوانا بودن نامناسب بودن محل درج و نامفهوم بودن اطلاعات تغذيهاي درج شده بر روي بسته هاي مواد غذايي اشاره كردند. نتايج مطالعه حاضر نشان دهنده تاثير ا گاهي افراد بر استفاده از برچسبهاي مواد غذايي بود. بهطوريكه افراد موجود در طبقهبندي بالاتر امتياز ا گاهي در مقايسه با افرادي كه در پايينترين طبقهبندي امتياز ا گاهي بودند به هنگام خريد بيشتر به برچسب مواد غذايي توجه ميكردند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه سطح ا گاهي مردم در ارتباط با اطلاعات موجود بر روي برچسبهاي مواد غذايي بسيار پايين است و با توجه به تا ثير بالاي ا گاهي بر عملكرد تغذيهاي افراد كه در مطالعه حاضر نيز مشهود بود ا موزش تغذيه طولانيمدت به علاوه ا موزش تفسير اطلاعات درج شده بر روي برچسبهاي مواد غذايي و اهميت استفاده از ا ن به منظور انتخاب صحيح مواد غذايي در جهت كاهش ابتلا به بيماريهاي تغذيهاي ضروري است. کليدواژهها: ا گاهي عملكرد برچسب مواد غذايي نويسنده پاسخگو: نشاني: تهران شهرك قدس بلوار فرحزادي خيابان ارغوان غربي پلاك ٤٦ دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي كد پستي : ١٩٨١٦١٩٥٧٣ تلفن: ٢٢٣٧٦٤٢٦ پست الکترونيکی: marjanbazhan@yahoo.com

2 فصلنامه پژوهشكده علوم بهداشتي جهاددانشگاهي مقدمه بيماريهاي متابوليك تغذيهاي و تغييرات ناشي از زندگي ماشيني و شهرنشيني كه موجب افزايش روزافزون اضافه وزن و چاقي و شيوع بيماريهايي نظير ديابت افزايش فشار خون قلبي عروقي و غيره شدهاست متوليان بهداشت عمومي و سازمانهاي بينالمللي را به انجام اقداماتي جهت پيشگيري از اين بيماريها تشويق ميكند [١]. امروزه در بسياري از كشورهاي جهان برچسبگذاري بر روي مواد غذايي كه داراي اطلاعات تغذيهاي باشد امري الزامي تلقي ميشود. افزايش سطح ا گاهي تغذيهاي و شناخت نسبت به نقش تغذيه در كنترل بيماريهاي مزمن مانند بيماريهاي قلبي عروقي چاقي ديابت و پرفشاري توجه مردم را بيش از پيش نسبت به نحوه انتخاب مواد غذايي و كسب اطلاعات از ارزش تغذيهاي ا نها جلب نموده است[ ٢ ]. اگر انتخاب و مصرف مواد غذايي به نحو صحيح انجام گيرد مشكل بيشخواري و عدم تعادل تغذيهاي تا حدود زيادي حل ميشود و بهترين راه حل براي اين اپيدمي جهاني مشاركتدادن و درگير كردن افراد در حفظ سلامت خود است[ ٣ ]. عوامل متعددي بر انتخاب مواد غذايي توسط مصرفكنندگان مو ثرند كه از جمله ا نها ميتوان به عواملي نظير عوامل اقتصادي (درا مد خانوار و قيمت كالاها) عوامل اجتماعي و دموگرافيكي باور مصرفكننده شيوه زندگي و دغدغههاي مربوط به سلامت و ايمني ماده غذايي اشاره نمود[ ٤ ]. مطالعه اطلاعات موجود بر روي بسته هاي مواد غذايي نظير تاريخ توليد و مصرف و برچسبهاي تغذيهاي حاوي اطلاعات مربوط به محتواي كالري و برخي مواد مغذي نيز ميتواند در انتخاب يك ماده غذايي سالم و ايمن و در نتيجه تغيير رفتار تغذيهاي مصرفكنندگان مو ثر باشد[ ٥-٧ ]. براساس يافتههاي به دست ا مده از مطالعات مختلف مصرفكنندگان عمدت ا به مسايلي نظير راحتي تفاوت قيمتها و غيره توجه ميكنند كه براي ا نها بسيار مهمتر و قابل توجهتر از توجه به برچسبهاي مواد غذايي و اطلاعات تغذيهاي درج شده بر روي ا نها است. افرادي هم كه به برچسبهاي مواد غذايي توجه ميكنند در جستجوي مواد مغذي بر روي برچسب هستند كه بايد از مصرف ا ن خودداري نمايند[ ٨ ]. با توجه به اينكه ا گاهي از اطلاعات درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي ميتواند بر تصميمگيري مصرفكنندگان براي خريد و در نتيجه تغيير رفتار تغذيهاي ا نان به سوي يك الگوي غذايي سالم و مطلوب مو ثر باشد و نظر به اينكه تاكنون در كشور ما تحقيقي در اين زمينه انجام نشدهاست اين مطالعه با هدف تعيين وضعيت ا گاهي و عملكرد مصرفكنندگان در مورد برچسبهاي مواد غذايي در فروشگاههاي زنجيرهاي شهر تهران انجام شد. مواد و روش كار اين مطالعه يك بررسي توصيفي تحليلي مقطعي است كه با استفاده از روش مصاحبه بر روي ٢١٢٣ نفر از مراجعين به فروشگاه هاي زنجيرهاي شهر تهران انجام شد. جامعه ا ماري مورد مطالعه كليه مراجعين به فروشگاههاي زنجيرهاي شهروند رفاه و سپه در سطح شهر تهران بودند. با توجه به اينكه تحقيقي در زمينه موضوع مطالعه حاضر در ايران موجود نبود با در نظر گرفتن: P=۰/۰۵ d=۰/۰۳ n= Z 2 1-α/2 P (1-P)/ d 2 =۱۰۶۸ Z 1-α/2=۱/۹۶ در اين تحقيق روش نمونهگيري خوشهاي بود. به منظور بالا بودن دقت نسبت دو برابر يعني ٢١٣٦ نفر در نظر گرفته شد. تعداد فروشگاههاي زنجيرهاي شهروند رفاه و سپه در سطح شهر تهران به ترتيب ١٢ ١٣ و ١٥ عدد بود. فروشگاههاي رفاه شهروند و سپه بر حسب موقعيت مكاني به ٤ منطقه شمال جنوب شرق و غرب تفكيك شدند. سپس اسامي ا نها بهترتيب نوشته و شمارهگذاري شد و ا نگاه بطور تصادفي ١٣ فروشگاه انتخاب شدند (٤ فروشگاه رفاه ٤ فروشگاه شهروند و ٥ فروشگاه سپه). با توجه به حجم نمونه (٢١٣٦ نفر) از هر فروشگاه ١٦٥ نفر انتخاب گرديد. پس از هماهنگيهاي لازم با دفتر روابط عمومي فروشگاههاي زنجيرهاي شهروند رفاه و سپه مجوز لازم جهت انجام طرح در اين فروشگاهها كسب گرديد. سپس نامهاي جهت درخواست همكاري مديران فروشگاه به فروشگاههاي منتخب (٥ فروشگاه سپه ٤ فروشگاه رفاه و ٤ فروشگاه شهروند) ارسال شد. پس از هماهنگيهاي لازم با هر يك از فروشگاهها تيم بررسي كه شامل پنج كارشناس تغذيه مجرب بود در روزهاي مختلف هفته از جمله روزهاي تعطيل در ساعات كاري فروشگاهها در دو شيفت صبح و بعدازظهر به فروشگاههاي مورد نظر مراجعه كرده و نمونهها را بطور تصادفي از بين مراجعهكنندگان به فروشگاههاي مذكور انتخاب و براي هر يك از ا نها پرسشنامه مربوط به وضعيت دموگرافيكي و ميزان ا گاهي و عملكردشان در مورد برچسبهاي مواد غذايي را تكميل ميكردند. پرسشنامه حاوي ٩ سو ال در مورد ا گاهي بود. به هر سوال در صورت پاسخ درست يك امتياز تعلق گرفت و در كل جمع امتيازها بر اساس پاسخ صحيح به سو الات ا گاهي برابر ٩ شد. حد مرزي براي ٥٠٦

3 بررسي ا گاهي و عملكرد مصرف كنندگان... مصطفي مير قطبي و همكاران چاركهاي امتياز ا گاهي محاسبه و افراد مورد مطالعه بر اساس حد مرزي چارك طبقهبندي شدند. پرسشنامه حاوي ٦ سو ال در ارتباط با نظرات مصرفكنندگان در مورد ويژگيهاي برچسبهاي مواد غذايي و ٣ سو ال در مورد عملكردشان در ارتباط با اين برچسبها بود كه يافتههاي مربوط به اين سو الها به صورت درصد اراي ه شدهاست. اطلاعات گردا وري شده توسط روشهاي ا ماري توصيفي و با استفاده از نرم افزار SPSS v16 و تحت محيط ويندوز تجزيه و تحليل شد. براي تعيين رابطه بين ا گاهي و عملكرد مصرفكنندگان از ا زمون كاي دو استفاده شد. يافتهها در اين مطالعه كه با هدف "تعيين ا گاهي و عملكرد مصرفکنندگان در مورد برچسبهاي مواد غذايي در شهر تهران" انجام شد ٢١٢٣ نفر مورد بررسي قرار گرفتند. محدوده سني افراد ٦٥-١٦ سال بوده و اكثريت ا نها در رده سني ٤٠-٢٠ سال قرار داشتند. حدود ٦٠ درصد نمونهها را زنان تشكيل ميدادند. ٨٠ درصد افراد مورد بررسي متا هل و داراي مدرك ديپلم و بالاتر از ا ن بودند. ميانگين و انحراف معيار بعد خانوار ١/٣±٣/٦ نفر بود. درصد زيادي از افراد داراي درا مد ماهانه بين ٣ تا ٦ ميليون ريال (٤٠ درصد) بودند كه نيمي از ا ن را صرف خريد مواد غذايي ميكردند. توزيع مصرفكنندگان بر حسب چاركهاي امتياز ا گاهي در مورد برچسبهاي مواد غذايي نشان داد كه درصد بالايي از مصرفكنندگان (٤٤/٢) در پايينترين دستهبندي امتياز ا گاهي در مورد اطلاعات درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي قرار داشتند. جدول ١ چاركهاي امتياز ا گاهي را بر اساس برخي عوامل دموگرافيك نشان ميدهد. بر اساس يافتههاي بدست ا مده افرادي كه در بالاترين دستهبندي امتياز ا گاهي در مورد برچسبهاي مواد غذايي قرار گرفتند بيشتر زنان بوده و عمدت ا در گروه سني ٤٠-٢٠ سال و داراي تحصيلات دانشگاهي و كارمند بودند (جدول شماره.(١ جنس جدول شماره ١- چاركهاي امتياز ا گاهي در مورد برچسبهاي مواد غذايي براساس عوامل دموگرافيك چارك اول چارك دوم چارك سوم چارك چهارم ١٦٧ (١٣/٢) ٢٤٢ (١٩/٣) ٢٩٠ (٢٣/١) ٥٥٨ (٤٤/٤) زن ١٥٣ (١٧/٧) ١٣٦ (١٥/٧) ١٩٧ (٢٢/٧) ٣٨٠ (٤٣/٩) مرد سن ١٣ (١٩/١) ١١ (١٦/٢) ١١ (١٦/٢) ۳۳ (۴۸/۵) <٢٠ ١٩٩ (١٦/٥) ٢٤٢ (٢٠/١) ٢٧٦ (٢٢/٩) ۴۸۸ (۴۰/۵) ٢٠-٤٠ ٩٨ (١٣/٦) ١٠٧ (١٤/٩) ١٧١ (٢٣/٨) ۳۴۳ (۴۷/۷) ٤٠-٦٠ ١٠ (٧/٦) ١٨ (١٣/٧) ٢٩ (٢٢/١) ۷۴ (۵۶/۵) ٦٠+ تحصيلات ١ (٤/٦) ٠ (٠/٠) ٣ (١٣/٦) ۱۸ (۱۸/۸) بيسواد ١٨ (٤/٨) ٣٨ (١٠/٢) ٦٤ (١٧/٢) ۲۵۳ (۶۷/۸) زيرديپلم ١١٤ (١٣/٢) ١٤٥ (١٦/٨) ٢٢٣ (٢٥/٧) ۳۸۳ (۴۴/۳) ديپلم ١٨٧ (٢١/٧) ١٩٥ (٢٢/٦) ١٩٧ (٢٢/٨) ۲۸۴ (۳۲/۹) دانشگاهي شغل ٣١ (٢٠/٣) ٢٧ (١٧/٦) ٣١ (٢٠/٣) ۶۴ (۴۱/۸) بيكار ١٠ (١٨/٩) ٥ (٩/٤) ٧ (١٣/٢) ۳۱ (۵۸/۵) كارگر ١٣٩ (٢٢/٢) ١٣٧ (٢١/٩) ١٣٢ (٢١/١) ۲۱۹ (۳۴/۹) كارمند ٥٧ (١٥/٠) ٥٩ (١٥/٥) ١٠٨ (٢٨/٤) ۱۵۶ (۴۱/۱) ا زاد ١٦ (٩/٤) ٢٨ (١٦/٤) ٣٨ (٢٢/٢) ۸۹ (۵۲/۰) بازنشسته ٦٧ (٩/٢) ١١٧ (١٦/١) ١٦٨ (٣٢/٢) ۳۷۳ (۵۱/۵) خانهدار ٥٠٧

4 فصلنامه پژوهشكده علوم بهداشتي جهاددانشگاهي مطالعه حاضر نشان داد كه ٨٢/٨ درصد از نمونهها به هنگام خريد برچسب مواد غذايي را ميخواندند. ٦٠ درصد از اين افراد اظهار داشتند كه هميشه پس از مطالعه برچسب مواد غذايي به خريد ا ن اقدام مي كنند و حال ا نكه سايرين اكثر اوقات يا گاهي اوقات به هنگام خريد مواد غذايي به برچسب ا ن توجه ميكردند. يافتهها نشان داد كه هدف اصلي اين افراد از خواندن برچسب مشاهده تاريخ توليد و انقضاء محصول بود( ٦٦/٧ درصد) و درصد ناچيزي از ا نها (٤/٦ درصد) با هدف كسب اطلاعات تغذيهاي برچسب را ميخواندند (جدول شماره ٢). درج اطلاعات به صورت ريز بر روي بستههاي مواد غذايي باور نداشتن عدم علاقه مفهوم نبودن نداشتن سواد يا نداشتن وقت از دلايل عدم توجه مصرفكنندگان به برچسبهاي مواد غذايي بود. حدود ٣٠ درصد افراد مورد بررسي درج اطلاعات به صورت ريز بر روي بسته هاي مواد غذايي را از دلايل مهم عدم توجه به برچسب ذكر نمودند. نظرات مصرف كنندگان در مورد اطلاعات درج شده بر روي بسته هاي مواد غذايي در جدول ٣ اراي ه شده است. كمي بيشتر از نيمي از مصرفكنندگان اظهار داشتند كه تاريخ توليد و انقضاء درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي خوانا بوده و حدود نيمي از ا نها معتقد بودند كه محل درج ا ن نيز مناسب است. همانطور كه در جدول ٣ مشاهده ميكنيد حدود نيمي از مصرفكنندگان به سو الات مطرح شده در باره اطلاعات تغذيهاي درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي پاسخ ندادند كه ميتواند ناشي از عدم ا گاهي تغذيه اي ا نان باشد. نتايج مربوط به ارتباط بين ا گاهي و عملكرد مصرفكنندگان در مورد برچسبهاي مواد غذايي نشان داد افرادي كه در طبقهبندي بالاتر امتياز ا گاهي قرار داشتند در مقايسه با افرادي كه در پايينترين طبقهبندي امتياز ا گاهي بودند به هنگام خريد بيشتر به برچسب مواد غذايي توجه ميكردند (٠/٠٠١>P). بحث و نتيجهگيري اين مطالعه نشان داد كه درصد بالايي از مصرفكنندگان (٤٤/٢ درصد) در پايينترين دستهبندي امتياز ا گاهي در مورد اطلاعات درج شده بر روي بسته هاي مواد غذايي قرار داشتند. اكثريت ا نها (٨٢/٨ درصد) اظهار داشتند كه هنگام خريد برچسبهاي مواد غذايي را ميخوانند. مطالعه حاضر نشان داد كه هدف اصلي اين افراد از خواندن برچسب مشاهده تاريخ توليد و انقضاء محصول بود( ٦٦/٧ درصد). جدول ٢- دلايل توجه به برچسبهاي مواد غذايي از ديدگاه مصرف كنندگان مواد غذايي (١٧٥٨=n) مشاهده تاريخ توليد و مصرف توجه به نوع محصول مشاهده قيمت توجه به تركيبات تشكيل دهنده ماده غذايي كسب اطلاعات تغذيهاي مشاهده وزن محصول وجود مواد افزودني و رنگهاي مصنوعي ١١٧٠ (٦٦/٧) ٢٨٩ (١٦/٤) ١٢٥ (٧/١) ۸۶ (٤/٩) ٨١ (٤/٦) ٤ (٠/٢) ٣ (٠/١) جدول ۳- توزيع مصرف كنندگان بر اساس نظراتشان در باره اطلاعات درج شده بر روي بسته هاي مواد غذايي (۲۱۲۳=n) خوانا بودن تاريخ توليد و انقضاء درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي مناسب بودن محل درج تاريخ توليد و انقضاء خوانا بودن اطلاعات تغذيهاي درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي مفهوم بودن اطلاعات تغذيهاي درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي مناسب بودن محل درج اطلاعات تغذيهاي تا ييد يافتههاي فوق ١٢٢٨ (٥٧/٨) ٧٩٢ (٣٧/٣) ١٠٣ (٤/٩) ١٠٤٨ (٤٩/٤) ٩٥٤ (٤٤/٩) ١٢١ (٥/٧) ١٠١٤ (٤٧/٨) ١٦٦ (٧/٨) ٩٤٣ (٤٤/٤) ٩٦٧ (٤٥/٥) ١٦١ (٧/٦) ٩٩٥ (٤٦/٩) ١٠٠٩ (٤٧/٧) ٩٦١ (٤٥/٢) ١٥٣ (٧/٢) [١٠] و Kim Gonzalez-Roa [٩] Hyang [١١] نيز گزارش كردندكه اكثر مصرفكنندگان هنگام خريد مواد غذايي به برچسب ا ن بهويژه تاريخ توليد و انقضاء محصول توجه ميكنند. يافتههاي مطالعه حاضر نشان داد كه درصد ناچيزي از افراد مورد بررسي (٤/٦ درصد) با هدف كسب اطلاعات تغذيهاي به برچسبهاي مواد غذايي توجه ميكردند. در حالي كه ميزان توجه به اطلاعات تغذيهاي درج شده بر روي برچسبهاي مواد غذايي در افراد ا مريكايي ٧٨ درصد[ ١٢ ] و در افراد كرهاي ٦٦ درصد[ ١٣ ] ٥٠٨

5 بررسي ا گاهي و عملكرد مصرف كنندگان... مصطفي مير قطبي و همكاران گزارش شد. نتايج مطالعه انجام شده بر روي ايرلنديها حاكي از ا ن است كه ٥٨ درصد ا نان برچسبهاي تغذيهاي موجود بر روي بستههاي مواد غذايي را ميخواندند اما فقط ٨١ درصد از خوانندگان اطلاعات در ارزيابيشان براي خريد مواد غذايي از اين اطلاعات استفاده ميكردند[ ٤ ]. بعلاوه بر اساس يافتههاي مطالعه Schupp و همكارانش حدود ٥٠ درصد افراد ساكن لوي يزيانا در مورد برچسبهاي تغذيهاي ا گاهي داشتند و اكثريت ا نها از اطلاعات موجود بر روي برچسبها استفاده ميكردند[ ١٤ ]. مقايسه يافتههاي مطالعه حاضر با مطالعات مذكور نشان ميدهد كه ميزان توجه به اطلاعات تغذيهاي درج شده بر روي برچسبهاي مواد غذايي در نمونههاي مورد بررسي بسيار پايين است كه اين امر ميتواند ناشي از پايين بودن سطح ا گاهي تغذيهاي افراد مورد مطالعه باشد. بر اساس يافتههاي مطالعه حاضر ١٧/٢ درصد از افراد مورد بررسي به اطلاعات درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي توجه نمي كردند. بررسي دلايل عدم استفاده از اين اطلاعات نشان داد كه حدود ٣٠ درصد از اين افراد به دليل درج اطلاعات به صورت ريز بر روي بستههاي مواد غذايي از خواندن برچسبها خودداري ميكنند. عدم علاقه باور نداشتن اطلاعات درج شده و مفهوم نبودن ا ن از دلايل ديگر عدم استفاده از برچسب ذكر شد. مطالعه Shine و همكارانش در سال ١٩٩٧ نشان داد كه دلايل عدم توجه افراد ايرلندي به برچسبهاي مواد غذايي عدم علاقه ( ٢٢ درصد) نداشتن وقت كافي براي خواندن برچسب ( ١٣ درصد) و مفهوم نبودن اطلاعات درج شده (٩ درصد) بود. درج اطلاعات به صورت ريز از دلايل مهم عدم توجه به برچسب در افراد مسنتر گزارش شد[.[٤ عدم علاقه نداشتن وقت و يا داشتن اطلاعات ق در باره مواد غذايي از دلايل عدم توجه به برچسب مواد غذايي در افراد ا مريكايي گزارش شد[ ١٤ ]. بررسي نظرات مصرفكنندگان در مورد اطلاعات درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي حاكي از رضايتمندي حدود نيمي از مصرفكنندگان از خوانا بودن و مناسب بودن محل درج تاريخ توليد و انقضاء بستههاي مواد غذايي بودند. اما بيشتر از نيمي از مصرفكنندگان به ناخوانا بودن نامناسب بودن محل درج و نامفهوم بودن اطلاعات تغذيهاي درج شده بر روي بستههاي مواد غذايي اشاره كردهبودند. نامفهوم بودن اطلاعات مربوط به برچسبهاي مواد غذايي از نكات بسيار مهمي است كه در ساير مطالعات نيز به ا ن اشاره شدهاست[ ١٥-١٧ ]. نتايج مطالعه حاضر نشاندهنده تا ثير ا گاهي افراد بر استفاده از برچسبهاي مواد غذايي بود. به طوري كه افرادي كه در طبقهبندي بالاتر امتياز ا گاهي قرار داشتند در مقايسه با افرادي كه در پايينترين طبقهبندي امتياز ا گاهي بودند به هنگام خريد بيشتر به برچسب مواد غذايي توجه ميكردند. [١٨] Drichoutis و [١٩] Marietta نيز گزارش كردند كه بين ا گاهي تغذيهاي مصرفكنندگان و رفتار ا نان ارتباط مثبت و معنيداري وجود دارد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه سطح ا گاهي مردم در ارتباط با اطلاعات موجود بر روي برچسبهاي مواد غذايي بسيار پايين بوده و با توجه به تا ثير بالاي ا گاهي بر عملكرد تغذيهاي افراد كه در مطالعه حاضر نيز مشهود بود ا موزش تغذيه طولاني مدت بعلاوه ا موزش تفسير اطلاعات درج شده بر روي برچسبهاي مواد غذايي و اهميت استفاده از ا ن به منظور انتخاب صحيح مواد غذايي در جهت كاهش ابتلا به بيماريهاي تغذيهاي ضروري است. سهم نويسندگان مصطفي ميرقطبي: ايده طرح ا ناليز دادهها نوشتن مقاله مرجان باژن: ايده طرح ا ناليز دادهها نوشتن مقاله زهره اميري: مشاور ا ماري تشكر و قدرداني نگارندگان بدينوسيله مراتب سپاس و قدرداني خود را از رياست محترم و معاونت محترم پژوهشي انستيتو تحقيقات تغذيهاي و صنايع غذايي كشور به دليل حمايت مالي از اين تحقيق مديران محت رم فروشگاههاي زنجيرهاي شهروند س په و رفاه كليه پرسشگران و افراد محترم شركتكننده در اين طرح پژوهشي كه با همكاري خود جمعا وري دادهها و انجام اين مطالعه را ممكن ساختند ابراز ميدارند. ٥٠٩

6 فصلنامه پژوهشكده علوم بهداشتي جهاددانشگاهي منابع 1. Miller C, Brown J. Knowledge and use of the food label among senior women in the management of type 2 diabetes mellitus. Journal of Nutrition Health and Aging 1999; 3: Shahidi N. The importance of nutritional labeling. Proceeding of the 4th Congress of Nutrition. Tehran University of Medical Sciences, 1997 [Persion] 3. Aprile MC, Annunziata A. Nutrition information and food labeling: an analysis on consumers 'use. http :// org/ conferences/2006conference/symposium Final/1112_Paper 4. Shine A, O'Reilly S, O'Sullivan K. Consumer use of nutrition labels. British Food Journal 1997; 99: Legault L, Brandt MB, McCabe N, et al food label and package survey: an update on prevalence of nutrition labeling and claims on processed, packaged foods. Journal of the American Dietetic Association 2004; 104: Cowburn G, Stockley L. Consumer understanding and use of nutrition labelling: a systematic review. Public Health Nutriton 2005;8: Prathiraja P, Ariyawardana A. Impact of nutritional labeling on buying consumer behavior. Sri Lankan Journal of Agricultural Economics 2003; 5: Shine A. Consumer attitudes to and use of nutrition labeling ltextarticle/articles/ html 9. Hyang SK, Kyong AL. Consumer's awareness and utilization for food labels. Journal of the Korean Scociety Food Science Nutrition 1999; 28: Gonzalez-Roa M.C, Calatrava-Requena J. Food labeling use and differentiated consumers behavior: a survey analysis in Spanish food market 2008; 12th congress of the European association of agricultural economists 11. Kim HS, Baik SJ, Lee KA. A study on perception and utilization of food-nutrition labeling by age in Busan residents. Journal of the Korean Scociety Food Science Nutrition 2009; 38: Satia JA, Galanko JA, Neuhouser ML. Food nutrition label use is associated with demographic, behavioral, and psychosocial factors and dietary intake among African Americans in North Carolina. Journal of the American Dietetic Association 2005; 105: Chung JY, Kim MJ. Using and understanding of nutrition labels and related factors among female adults in the Seoul area. Korean Journal of Community Nutrition 2007; 12: Schupp A, Reed D. Consumer awareness and use of nutrition labels on packaged fresh meats. Journal of Food Distribution Research 1998; 29: Worsley A. Consumers and food product lable information. Food Australia 1994; 46: Miller CK, Probart CK, Achterberg CL. Knowledge and misconceptions about the food label among women with non-insulin-dependent diabetes mellitus. The Diabetes Educator 1997;23: Macon JF, Oakland MJ, Jensen HH, Kissack PA. Food label use by older Americans: data from the continuing survey of food intakes by individuals and the diet ans health knowledge survey. Journal of Nutrition for the Elderly 2004;24: Drichoutis AC, Lazaridis P. Nutrition knowledge and consumer use of nutritional food labels. European Review of Agricultural Economics 2005; 32: Marietta AB, Welshimer KJ, Anderson SL. Knowledge, attitudes, and behaviors of college students regarding the 1990 Nutrition Labeling Education Act food labels. Journal of the American Dietetic Association 1999; 99:445 ٥١٠